Alternatywa Socjalistyczna Polska sekcja International Socialist Alternative
Walter Chambers
Członek ISA IE
Bezpośrednie i przerażające koszty humanitarne wojny w Ukrainie są mierzone liczbą ofiar śmiertelnych i rannych spowodowanych walkami i ciągłymi atakami bombowymi na ukraińskie miasta, a także liczbą uchodźców. Dla tych, którzy cierpią bezpośrednio już teraz, konsekwencje będą odczuwalne przez lata.
Jednocześnie wojna ma niemal nieobliczalny wpływ na przyszłe życie poprzez szkody humanitarne, społeczne i środowiskowe. Najbardziej znaczącym wydarzeniem, oczywiście poza samym rozpoczęciem okupacji, było naruszenie tamy w Nowej Kachowce na początku czerwca. Czy to z powodu celowego zniszczenia tamy [ukraińskie źródła twierdzą, że podsłuchały komunikację między rosyjskimi żołnierzami, która sugerowała, że naruszenie było znacznie poważniejsze niż zamierzano], czy też z powodu zawalenia się tamy z powodu wcześniejszych uszkodzeń spowodowanych przez bomby i gromadzenia się wiosennych wód powodziowych, katastrofa jest bezpośrednim skutkiem rosyjskiej inwazji.
Wpisuje się to w długą historię niszczenia tam przez imperialistyczne mocarstwa w ramach ich działań wojennych. Belgijska armia w 1914 r. otworzyła śluzy kanału w Nieuwpoort, aby powstrzymać niemieckie natarcie, chiński Kuomintang wysadził tamy na rzece Yangtse, zabijając przy tym do 500 000 chłopów. Brytyjski RAF niesławnie zniszczył tamę Mohne w 1943 roku, podczas gdy Stany Zjednoczone zniszczyły tamy podczas wojen w Korei Północnej i Wietnamie. Próbując pokonać ISIS, w 2017 r. amerykańskie samoloty zaatakowały tamę Tabqa we wschodniej Syrii, ale na szczęście nie odniosły sukcesu, ponieważ powódź utopiłaby setki tysięcy ludzi.
Teraz widzimy konsekwencje zniszczenia tamy w Nowej Kachowce. Tysiące ludzi straciło dach nad głową, a wielu zginęło. Uwolnione miliony ton wody popłynęły na południe, doprowadzając do przelania się dopływów i zalania ponad 50 osiedli, a przez pewien czas także części miasta Chersoń. W górę rzeki od tamy poziom wody spadł, pozostawiając ogromne ilości martwych ryb. To zakłócenie spowodowało również usunięcie min, które zostały ułożone, i poruszyło wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia i toksyczne materiały, które popłynęły w dół rzeki, w większości trafiając do Morza Czarnego. Bezpieczeństwo Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej (ZNPS), największej w Europie, zostało zagrożone, ponieważ jej reaktory zależą od stabilnych dostaw wody do chłodzenia.
Różnorodność biologiczna została zniszczona w niewiarygodnym stopniu. Dotkniętych zostało czterdzieści obszarów chronionych, w tym największa europejska pustynia – piaski Oleszkowskie o powierzchni 1600 kilometrów kwadratowych. Uważa się, że wyginęły dziesiątki gatunków z czerwonej księgi.
Chociaż woda obecnie ustępuje, zwykłe oczyszczenie nie wystarczy do naprawienia szkód. Znaczna część tego, co do niedawna było żyznymi gruntami rolnymi, w przeszłości byłaby jałową, niemal pustynną ziemią. Nowoczesne techniki irygacyjne pomogły, ale opierały się na wodzie ze zbiornika Kachowka. Pół miliona hektarów ziemi uprawnej będzie teraz pozbawionych wody przez kilka lat. Spowoduje to dalsze zaostrzenie kryzysu podaży zbóż, podnosząc ceny i prowadząc do niedoborów żywności, a nawet głodu w niektórych częściach Azji i Afryki.
Zniszczenia spowodowane zawaleniem się tamy dołączą do tych już spowodowanych przez wojnę. Zniszczenie całych miast, krajobrazów zaśmieconych zniszczonym sprzętem i rozległych pól minowych zajmie lata. Ponieważ zaatakowane zostały zakłady przemysłowe, magazyny chemiczne i składy paliwa, powietrze i ziemia zostaną wypełnione zanieczyszczeniami. Pojazdy wojskowe i samoloty również nie są przyjaciółmi środowiska. Przed wojną bardzo ostrożne szacunki sugerowały, że globalna działalność wojskowa odpowiada za 5,5% emisji gazów cieplarnianych. Są one ledwie wspomniane w planach COP. Ponieważ globalne wydatki wojskowe wzrosły o 3,7% w 2022 r. i prawdopodobnie wzrosną jeszcze bardziej w 2023 r. i później, już to samo zwiększy emisje. Jednocześnie badania przeprowadzone na samej Ukrainie szacują, że wojna spowodowała dodatkowe 100 milionów ton emisji CO2 tylko w ciągu pierwszych siedmiu miesięcy. Odpowiada to na przykład rocznym emisjom kraju takiego jak Holandia.
Znaczna część tych emisji wynika z pożarów spowodowanych nieustannymi kampaniami bombardowań wojskowych. Jednak pożary ogarniające Syberię dodatkowo zwiększają problem. Już w maju okazało się, że obszar lasów borealnych płonących na dalekiej północy Rosji stanowił już jedną trzecią całego obszaru spalonego w 2021 r. – wówczas był to rekordowy rok. Według raportu opublikowanego w Scientific American, wypalanie lasów borealnych to „węglowa bomba zegarowa”. Uwalniają one 10-20 razy więcej dwutlenku węgla niż pożary w innych ekosystemach. W poprzednich okresach takie pożary stanowiły 10% emisji pożarów – do 2021 r. odsetek ten sięgał 23%. Jeśli w poprzednich latach prywatyzacja gospodarki leśnej i usług reagowania kryzysowego odegrała dużą rolę w pogorszeniu stanu tych lasów, sytuacja uległa pogorszeniu, ponieważ wielu pracowników leśnych zostało zmobilizowanych do walki w Ukrainie.
Widmo użycia broni nuklearnej było również wielokrotnie podnoszone podczas wojny. Nawet bez jej użycia, niebezpieczeństwo eksplozji nuklearnych jest nieodłączne, ponieważ Zaporoże znajduje się w centrum walk. Zwolennicy wojny próbują bagatelizować konsekwencje wybuchu któregokolwiek z sześciu reaktorów w Zaporożu, twierdząc, że liczba ofiar śmiertelnych katastrofy w Czarnobylu była minimalna. Jednak badania naukowe donoszą, że w wyniku Czarnobyla zginęło nawet 200 000 osób. Poza tym, zachodnie rządy zaczynają dostarczać pociski wzbogacone uranem, których użycie podczas wojny w Zatoce Perskiej spowodowało poważne problemy środowiskowe.
Kryzys energetyczny spowodowany wojną wymusił odwrócenie wcześniejszych i tak już nierealistycznych planów radzenia sobie z globalnym kryzysem klimatycznym. W samej Ukrainie utrata energii z elektrowni atomowej w Zaporożu, która dostarczała 25% energii elektrycznej w kraju zostanie zastąpiona elektrowniami węglowymi. Ponieważ kraje, zwłaszcza w Europie, starają się zastąpić ropę i gaz kupowane wcześniej od Rosji, wracają do szkodliwych dostaw energii. Niemcy zwiększają produkcję energii z węgla, Francja przedłuża żywotność swoich elektrowni jądrowych, a Wielka Brytania buduje nowe elektrownie atomowe. Po gorzkim starciu między niemieckimi i francuskimi interesami w Parlamencie Europejskim wydaje się, że UE zezwoli na więcej energii jądrowej i wycofa się z proponowanego prawa mającego na celu ochronę różnorodności biologicznej.
Wszystkie te przykłady służą nie tylko pokazaniu, że wojna ta musi zostać zatrzymana, a Rosja zmuszona do wycofania swoich wojsk i masowej redukcji wszystkich wydatków wojskowych, ale kiedy wojna jest spowodowana konfliktem między różnymi narodowymi interesami kapitalistycznymi, to kapitaliści nie mogą nawet planować naprawy szkód, które wyrządzili.
„Ukraine War Environmental Consequences Work Group” (UWEC), sojusz organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną środowiska, dziennikarzy i ekspertów wysłał apel do „Ukraine Recovery Conference”, która odbyła się w tym tygodniu w Londynie, aby ostrzec, że międzynarodowe interesy biznesowe już szukają „lukratywnych kontraktów” na odbudowę tamy, ignorując jednocześnie wszelkie kwestie środowiskowe i zrównoważonego rozwoju. Wołodymyr Zełenski, zwracając się do urzędników państwowych i biznesmenów na konferencji, głośno zadeklarował, że pomoc w odbudowie Ukrainy przyniesie „zyski krajom na całym świecie”. On i jego rząd spieszą się, aby zapewnić istnienie wszystkich warunków, z ograniczeniami praw pracowniczych i deregulacją dla biznesu, tak aby po zniszczeniu kraju przez siły rosyjskie, 400 zagranicznych firm na konferencji znalazło otwarte drzwi do dalszej eksploatacji.
W dzisiejszym świecie jest wiele kryzysów, wszystkie są ze sobą powiązane i żadnego nie da się rozwiązać w izolacji. Dlatego musimy zbudować silny ruch socjalistyczny z rewolucyjnym przywództwem i programem w jego sercu, aby obalić ten kapitalistyczny system, który powoduje wojny, ubóstwo, zniszczenie środowiska i zastąpić go demokratycznym, socjalistycznym społeczeństwem.
Tekst oryginalny: https://internationalsocialist.net/en/2023/06/environment
