Alternatywa Socjalistyczna Polska sekcja International Socialist Alternative
Od 1 stycznia 2023 r. płaca minimalna w Polsce będzie wynosić 3490 zł brutto. Jak zwykle w takiej sytuacji słyszymy krzyk środowisk liberalnych, że wywoła ona bezrobocie, zamknięcie polskich firm i same nieszczęście, ale jak jest naprawdę?
Fałszywe przeświadczenie
Wyższa płaca minimalna w mediach jest przedstawiana jako szaleństwo, którego cel nie jest nikomu szerzej znany.
Jednak ten sam lament, było słychać rok temu i tak naprawdę od czasu, gdy minimalna pensja systematycznie rośnie w górę. Nie ma natomiast bezpośredniego związku między wzrostem płac a cenami. Wzrost płac o 100 złotych nie powoduje wzrostu ceny produktu o 100 złotych. Płace są tylko jednym z wielu różnych kosztów produkcji i dystrybucji. W niektórych branżach płace stanowią niewielką część kosztów produktu. Taka podwyżka ma natomiast bezpośredni wpływ na relację między płacami a zyskami.
Laureat Nagrody Nobla z ekonomii David Card wraz ze swoim współpracownikiem Alanem Kruegerem w 1993 roku postanowili sprawdzić, jak podwyżka płacy minimalnej w New Jersey wpłynęła na bezrobocie. Z ich analizy¹ wyszło, że bezrobocie nie tylko nie wzrosło, a nawet zmalało. Tym samym odkryli oni, że płaca minimalna nie powoduje bezrobocia, a przynajmniej nie musi.
Bardzo często podnoszonym argumentem jest upadek polskich mikrobiznesów. Jednak te i tak będą zamykać się z każdym kolejnym kryzysem. Albowiem monopolizacja rynku jest zjawiskiem naturalnym i występuje w coraz większej liczbie branży. Jeśli kogoś nie stać płacić pracownikom tyle, żeby ci mogli przeżyć to naprawdę niech ginie!
Skąd w takim razie takie krzyki kapitalistycznych demagogów? Porównując wynagrodzenia prezesów do wynagrodzeń pracowniczych, można dostrzec, jak ogromna przepaść znajduje się między nimi. Szefowie zarabiają nawet sto razy więcej niż ich pracownicy. Takiego porównania dokonał Dziennik Gazeta Prawna. Płace stanowią tę część całkowitej wartości, wytworzonej przez robotnika dzięki jego pracy, która jest oddawana mu przez kapitalistę. Pozostała część tej wartości jest przywłaszczana przez kapitalistę jako wartość dodatkowa, czyli zysk.
Chociaż płaca może być wypłacana robotnikowi zarówno przed, jak i po zakończeniu pracy, można myśleć o niej jako o kawałku całkowitego tortu wartości, który robotnik stworzył. Dlatego zwiększenie lub zmniejszenie płacy wpływa jedynie na ilość wartości dodatkowej, którą otrzymuje kapitalista.
Podwyżka niewystarczająca
Dwukrotna waloryzacja płacy minimalnej w ciągu roku spowodowana jest wysoką inflacją, która według GUS wynosi obecnie 16,1 proc. Podwyżka pensji minimalnej wynosi 15,9% to wciąż mniej, niż inflacja. Jak widzimy na co dzień, wiele podstawowych produktów zdrożało ponad dane rządowe. A przecież podwyżka nie uwzględnia tego, że zaraz zaczyna się sezon grzewczy jak i szacowanej przyszłej inflacji, która może wynieść nawet 20%. Tak naprawdę rząd pokusił się tylko o niezbędne minimum, czego efektem będzie spadek realnych płac.
Zmiana systemu
Obecny kryzys jest zakorzeniony we wewnętrznych sprzecznościach systemu kapitalistycznego i zakończyć go może tylko zmiana systemu. Postulat ruchomej skali płac to przede wszystkim postulat przejściowy i tak powinniśmy na niego patrzeć. Jako pracownicy nie dajmy się oszukać klasie rządzącej: walczmy o wyższe podwyżki i walczmy o zmianę systemu! A to zapewni nam tylko akcja w związkach zawodowych czy pracowniczych partiach, przestańmy się łudzić, że ten rząd służy robotnikom. (Szerszy tekst o inflacji we wrześniowym wydaniu naszej gazety).
Aleksander Marchlewski
¹https://davidcard.berkeley.edu/papers/njmin-aer.pdf
²https://gospodarka.dziennik.pl/news/artykuly/599856,prezes-firma-zarobki-roznice.html
