Wprowadzenie do trockizmu

Paul Hunt (ISA w Anglii, Walii & Szkocji)

Idee Lwa Trockiego i trockizmu były oczerniane i wypaczane zarówno w przeszłości, jak i teraz. Ale kim był Lew Trocki, czym jest trockizm i jakie ma znaczenie dla walki, z którą mamy dziś do czynienia? 

Kim był Trocki?

Winston Churchill, rasistowski przywódca brytyjskiego imperializmu stwierdził kiedyś: „Nienawidzę Trockiego! To bardzo dobrze, że Stalin wyrównał z nim rachunki”. Stalin ze swej strony wściekał się: „Trockizm przekształcił się w szaleńczą i pozbawioną zasad bandę wraków, dywersantów, szpiegów i morderców”.

W tych dwóch cytatach możemy dostrzec esencję nienawiści wyrażanej wobec Trockiego i idei, o które walczył: rewolucyjnego socjalizmu, internacjonalizmu i demokracji robotniczej. Był znienawidzony i obawiali się go zarówno imperialiści, jak i staliniści.

Życie Trockiego

Urodzony w 1879 roku, od najmłodszych lat odgrywał wiodącą rolę w ruchu robotniczym. Wziął udział monumentalnym wydarzeniu, jakim była rewolucja rosyjska, prowadzona przez bolszewików, w której razem z Leninem odgrywał kluczową rolę. 

Po zwycięstwie ciemiężonych robotników i chłopów, 21 armii interwentów próbowało zdusić młode państwo robotnicze. Trocki stworzył od podstaw Armię Czerwoną, która ostatecznie była w stanie pokonać próby zniszczenia rewolucji. 

Rewolucja przetrwała, ale po klęskach ruchów rewolucyjnych w Europie, zwłaszcza w Niemczech, pozostała w izolacji. W tej sytuacji rozwinęła się biurokracja, na czele której stanął Stalin. Pomimo internacjonalistycznych poglądów rewolucji 1917 roku i przywódców bolszewickich, stalinowcy stworzyli teorię „socjalizmu w jednym kraju”, która w efekcie porzuciła ideę światowej rewolucji, wbrew celom bolszewików i Lenina. 

Rzeka krwi

Wrogowie rewolucji i socjalizmu w ogóle, lubią widzieć stalinizm jako logiczny rezultat socjalizmu i twierdzą, że każdy ruch rewolucyjny skończy się biurokracją i dyktaturą, że ziarna tego zwyrodnienia należało szukać w samym bolszewizmie. Nic nie może być dalsze od prawdy. Sam Lenin na łożu śmierci zaproponował blok z Trockim przeciwko Stalinowi w celu obrony ideałów rewolucji. 

W efekcie Stalin i biurokracja musieli rozpocząć wojnę domową przeciwko ideom rewolucji październikowej, wojnę przeciwko internacjonalizmowi i demokracji robotniczej, która szła również w parze z ostatecznym cofnięciem społecznych zdobyczy rewolucji. 

Trocki, wraz z wieloma innymi, utworzył lewicową opozycję, aby stawić opór tym tendencjom. Gdy stalinowska kontrrewolucja nabierała tempa, Trocki został usunięty z partii komunistycznej i zesłany. Dziesiątki tysięcy lewicowych opozycjonistów wysłano do obozów na Syberii, gdzie byli więzieni i torturowani. Pomimo straszliwych represji państwowych, utrzymywali oni płomień marksizmu przy życiu przeciwko kłamstwom i wypaczeniom stalinistów, produkując Biuletyn Opozycji, który był potajemnie rozprowadzany. 

Trocki pisał w swoim klasyku z 1937 roku „Zdradzona Rewolucja”: 

„Upadek obecnej dyktatury biurokratycznej, gdyby nie zastąpiła jej nowa władza socjalistyczna, oznaczałby więc powrót do stosunków kapitalistycznych z katastrofalnym upadkiem przemysłu i kultury”. 

Tak właśnie stało się z chwilą upadku ZSRR. Analiza opracowana przez Trockiego pomogła wyjaśnić to, co się działo, a jednocześnie ukierunkowała rewolucjonistów na zadania stojące przed robotnikami w Związku Radzieckim. 

Walka z faszyzmem

Pisma Trockiego na temat walki z faszyzmem w latach 30. ubiegłego wieku są nadal bardzo aktualne. Ówczesne partie komunistyczne wahały się między ideą „socjalfaszyzmu” (gdzie przywódcy masowych partii socjaldemokratycznych byli uważani za gorszych od faszystów) a ideą Frontu Ludowego – że organizacje klasy robotniczej powinny sprzymierzyć się z rzekomo „postępową” częścią klasy kapitalistycznej, aby powstrzymać faszyzm.

Rezultaty tej błędnej polityki oznaczały tragedię i klęskę rewolucji hiszpańskiej oraz zwycięstwo Franco, a także porażkę w Niemczech, gdzie staliniści i socjaldemokraci pomogli utorować drogę Hitlerowi. Trocki opowiadał się za zjednoczonym frontem organizacji robotniczych w Niemczech w celu rozbicia sił faszyzmu, ale zostało to zignorowane przez przywódców Partii Komunistycznej ze strasznymi następstwami. 

Permanentna rewolucja

Rozwój teorii permanentnej rewolucji Trockiego, wbrew ortodoksji większości marksistów na początku XX wieku, został udowodniony przez wydarzenia rewolucji rosyjskiej, pokazując, jak dynamicznym i oryginalnym myślicielem był, i jak bardzo jest to aktualne również dzisiaj. 

Trocki twierdził, że klasa kapitalistyczna w Rosji jest zbyt słaba i zbyt związana z kapitałem zagranicznym, aby odegrać taką rolę historyczną, jaką odegrała w krajach takich jak Francja czy Wielka Brytania, w pozbyciu się feudalizmu i ustanowieniu kapitalistycznego państwa narodowego. Dlatego to na klasę robotniczą spadł obowiązek odegrania wiodącej roli nie tylko w zrzuceniu kajdan ucisku feudalnego, lecz także w przejściu do zadań rewolucji socjalistycznej w celu zagwarantowania praw demokratycznych i narodowych. Teoria permanentnej rewolucji jest dziś przewodnikiem w świecie neokolonialnym, gdzie kapitalizm okazał się niezdolny do zagwarantowania podstawowych praw i wolności demokratycznych. 

Trockizm dzisiaj

Trocki został ostatecznie zamordowany przez stalinowskiego agenta w Meksyku w 1940 roku.  Jednak on i jego zwolennicy zapewnili ciągłość rewolucyjnego socjalizmu i internacjonalizmu. Amerykański socjalista James P. Cannon opisał trockizm jako „nie nowy ruch, nową doktrynę, ale przywrócenie, odrodzenie prawdziwego marksizmu”. 

Internacjonalizm Trockiego nie był abstrakcyjny, ale wypływał z jego zrozumienia potrzeby pokonania kapitalizmu w skali globalnej. Odegrał on kluczową rolę w podjęciu przez bolszewików decyzji o utworzeniu Trzeciej (Komunistycznej) Międzynarodówki w 1919 roku, a po degeneracji tej organizacji walczył o utworzenie Czwartej Międzynarodówki w 1938 roku. Młodo powstała Czwarta Międzynarodówka nie mogła przetrwać skutków II wojny światowej. Wielu jej czołowych członków zginęło, nie miała też doświadczenia politycznego, które pozwoliłoby jej przetrwać skomplikowaną sytuację po wojnie i w konsekwencji uległa degeneracji. 

International Socialist Alternative

ISA wywodzi się z rewolucji bolszewickiej, walki Trockiego ze stalinizmem i potrzeby międzynarodowej zmiany socjalistycznej. Nasi poprzednicy rozpoczęli proces odbudowy światowej partii rewolucji socjalistycznej, który kontynuujemy dziś w ponad 30 krajach, ponieważ globalny kryzys kapitalizmu i natura systemu sprawiają, że jest to konieczne. Budujemy ISA w siłę, która może zdecydowanie zmienić bieg historii, a idee trockizmu będą w tym centralne. Zachęcamy wszystkich czytelników do przyłączenia się do nas w tym ważnym zadaniu.

Dołącz do Alternatywy Socjalistycznej!

e-mail: alternatywa.socjalistyczna@gmail.com

facebook.com/AlternatywaSocjalistyczna

Tekst oryginalny:

https://www.socialistalternative.info/2023/01/10/an-introduction-to-trotskyism/